Wykonawca wykonujący roboty budowlane dla zamawiającego dysponującego środkami publicznymi zwrócił się do firmy ORGBUD-SERWIS Sp. z o.o. o wyjaśnienie zagadnień związanych ze sposobem dokonania obmiaru robót budowlanych na potrzeby kosztorysu powykonawczego w sytuacji gdy strony w umowie nie doprecyzowały ustaleń z tego zakresu. 

Firma wykonawcza pozyskała zamówienie na budowę fundamentów pod urządzenia przemysłowe przedstawiając Zamawiającemu korzystną ofertę opracowaną wg reguł ustalonych przez Zamawiającego. Tak więc oferta przygotowana została w oparciu o przedmiar robót sporządzony przez Zamawiającego, który był załącznikiem do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu przetargowym. Wykonawca skalkulował   ceny jednostkowe robót i odpowiednio przypisał do zakresów robót wskazanych w przedmiarze przez numery katalogowe wynikające z symboliki Katalogów Nakładów Rzeczowych.   Dodać w tym miejscu należy, że wymogiem Zamawiającego było zastrzeżenie o nie dokonywaniu przez oferenta żadnych zmian w przedmiarze robót.

Strony w zawartej umowie, w punkcie nr 3 uzgodniły, że:

?Rozliczenie robót będących przedmiotem Umowy dokonane będzie każdorazowo po zakończeniu i odebraniu skończonego elementu robót zgodnie z Harmonogramem rzeczowo – finansowym przedmiotu umowy stanowiącym Załącznik nr 1 do Umowy oraz w oparciu o rzeczywisty obmiar robót dokonany przez Kierownika Robót i zatwierdzony przez Inspektora Nadzoru, o którym mowa w par. 12 ust.1 Umowy oraz jednostkowe ceny ryczałtowe zawarte w Załączniku nr 3 do Umowy.?

Tak więc, w świetle zawartej umowy ceny jednostkowe robót przedstawione przez firmę wykonawczą w ofercie, zostały zatwierdzone przez Zamawiającego i znalazły swoje odbicie w załączniku nr 3 do umowy, by po wykonaniu określonych elementów robót stać  się podstawą rzeczywistego ich rozliczenia. 

Pozostała do wyjaśnienia jeszcze kwestia obmiaru robót. Strony nie doprecyzowały w umowie sposobu dokonania obmiaru robót po ich wykonaniu. Praktycznie, naszym zdaniem nie musiały tego czynić bowiem konsekwencją, narzuconych w postępowaniu przetargowym przez Zamawiającego standardów sporządzenia oferty cenowej, w tym opisaniu robót przez wskazanie  podstaw katalogowych z KNR-ów było sporządzenie obmiaru robót w sposób określony przez Katalogi Nakładów Rzeczowych. Gdyby było inaczej Zamawiający bezwzględnie musiałby w SIWZ poinformować oferentów o zmianie założeń obmiarowania w stosunku do KNR-ów.

Reasumując, jeżeli zakres robót w postępowaniu przetargowym został określony w oparciu o KNR-y  (na co wskazuje podstawa katalogowa w przedmiarze, który sporządził Zamawiający), a więc w oparciu o określone założenia, to również sposób dokonania obmiaru powinien być przeprowadzony wg reguł określonych w KNR-ach. Te dwa elementy muszą być ze sobą spójne, ponieważ cena jednostkowa roboty uzależniona jest od zakresu roboty i sposobu dokonania jej obmiaru.

Podkreślić należy, że podstawa katalogowa czyli numer katalogu KNR, numer tablicy i kolumny niesie za sobą szereg informacji. Jest to jedyny w Polsce, ogólnie stosowany kompleksowy  klasyfikator robót budowlanych informujący o zakresie normowanych robót i czynnościach koniecznych do wykonania, rodzajach materiałów i sprzętów niezbędnych do wykonania tych robót, nakładach robocizny, materiałów i sprzętu przypadających na daną jednostkę roboty, założeniach kalkulacyjnych i sposobie przedmiarowania/obmiarowania. Pomimo, że Katalogi Nakładów Rzeczowych za sprawą ustawy o cenach z 2001r. przestały być obligatoryjne, to nadal powszechnie są stosowane w kosztorysowaniu w Polsce zarówno w obszarze zamówień publicznych jak i w zamówieniach finansowanych ze środków prywatnych. Stanowią zwyczajowo punkt odniesienia do którego odwołują się Strony nawet przy braku odpowiednich zapisów umownych.

Zakładając, że zamawiający w przedmiarze nie przywołałby podstaw katalogowych, to i tak domniemywać by należało, że Strony rozliczać się będą wg KNR, ponieważ:

• po pierwsze – wskazuje na to również opis roboty budowlanej. Poziom jej scalenia jest identyczny z poziomem przyjętym w KNR. Gdyby robota była opisana przez wyższy poziom scalenia wówczas sposób obmiarowania należałoby bezwzględnie opisać,
• po drugie  – historycznie rzecz ujmując, KNR-y były stosowane przez Strony sporu już wielokrotnie. Jest to drugi, dodatkowy aspekt sprawy umacniający wykonawcę przy składaniu oferty, że sposób obmiarowania będzie dokonywany w oparciu o KNR.

Kontynuując temat obmiarowania, wg. punktu 4.1. ?Zasady przedmiarowania? do rozdziału nr 2 ?Konstrukcje betonowe i żelbetowe monolityczne? do KNR 2-02:

?Elementy i konstrukcje betonowe i żelbetowe, dla których nakłady zostały ustalone na 1 m3 betonu w konstrukcji, oblicza się w metrach sześciennych brył geometrycznych poszczególnych elementów. Od tak obliczonej objętości nie potrąca się otworów, wnęk lub gniazd o kubaturze mniejszej niż 0,1m3 każde oraz kubatury sfazowań o szerokości skosu do 15 cm?.

Reasumując, po wykonaniu robót budowlanych wskazanych w przedmiarze robót m.in. przez podstawy katalogowe KNR 2-02 0283-0702; 0502; 0602; należy pomierzyć ostatecznie wykonane fundamenty jako bryły geometryczne w taki sposób, żeby określić ich objętości od których powinny odjąć wszystkie otwory, wnęki i gniazda o kubaturze większej lub równej 0,1 m3 oraz kubatury sfazowań o szerokości skosu równej lub powyżej 15 cm.

W świetle powyższych założeń, nieprawidłowym jest odejmowanie od kubatur żelbetowych brył, objętości zbrojenia czy też przyjmowanie do rozliczeń ilości wbudowanego betonu wg WZ-etek (dokument wydania towaru na zewnątrz). Takie działania można uznać za naruszenie warunków umowy ze strony Zamawiającego.

PODSUMOWANIE

1. Wobec faktu, że zakres robót opisany został w przedmiarze przez klasyfikator KNR, a Strony nie określiły w umowie sposobu dokonania obmiaru, obmiar winien być sporządzony wg założeń opisanych w KNR-ach.
2. Strony winny pomierzyć wykonane fundamenty żelbetowe w taki sposób, żeby określić geometryczne ich objętości od których powinny odjąć wszystkie otwory, wnęki i gniazda o kubaturze większej lub równej 0,1 m3 oraz kubatury sfazowań o szerokości skosu równej lub powyżej 15 cm.