mgr inż. Renata Niemczyk

Ceny czynników produkcji

---

Wprowadzenie

W 2018 ceny w budownictwie poszybowały w górę. Czytając artykuły i komentarze w prasie na temat aktualnej sytuacji w budownictwie można odnieść wrażenie, że przyczyną rosnących cen w budownictwie  jest przede wszystkim wzrost cen materiałów budowlanych i kosztów robocizny. Czy rzeczywiście ten wzrost ma tak znaczący wpływ na ceny robót budowlanych, pozwalający uzasadnić oferty wykonawców z wynagrodzeniem wyższym o 20 -30% od wynagrodzeń sprzed roku, a nawet w skrajnych przypadkach o  200-300%

Analizując ceny i koszty prezentowane przez firmę ORGBUD-SERWIS  monitorującą rynek budowlany, uznać należy, że na przestrzeni ostatniego roku (porównywano  ceny IV kwartału 2017 i 2018)  ceny obiektów kubaturowych wzrosły średnio od 4,2% do 5,4% w zależności od grupy badanych obiektów (budynki wielorodzinne, jednorodzinne, handlowo ? usługowe, użyteczności publicznej, warsztatowe).

W przypadku robót inżynieryjnych ceny wzrosły w przedziale od 1,7%  do 7,9% w zależności od zastosowanej technologii  (rodzaj materiału, sposób wykonania wykopu), oraz lokalizacji (teren zabudowany, teren niezabudowany).

Z kolei wzrosty cen robót drogowych oscylowały na poziomie 5% – 8% w zależności od zastosowanej technologii.

Wg publikacji Głównego Urzędu Statystycznego pt. ?Ceny robot budowlano ? montażowych i obiektów budowlanych? wskaźniki wzrostu cen obiektów kubaturowych były nieco niższe niż prezentowane przez ORGBUD-SERWIS, mniej więcej na poziomie  3,6% do 4,8%, wskaźniki wzrostu cen robót drogowych na poziomie 3,2 do 3,7%. Do robót inżynieryjnych trudno się odnieść z uwagi na niewielką ich reprezentację w publikacji.

Biorąc powyższe pod uwagę, można uznać, że wyniki podawane przez oba te źródła tj. GUS i ORGBUD-SERWIS są zbieżne.

Ceny czynników produkcji

Prezentacje firmy ORGBUD-SERWIS wskazują, że ogółem wartość materiałów użytych do budowy obiektów kubaturowych wzrosła pomiędzy IV kw. 2017 a IV kwartałem 2018 od  1,7% do 3,7%,  a przy obiektach  inżynieryjnych od 1% do 5,8 %.  Jeśli chodzi o  konkretne materiały to zmiany ich cen na przestrzeni roku są mocno zróżnicowane. Uzależnione są one od czynników obiektywnych, jak np. zmienność cen surowców do produkcji, kosztów energii i paliw, konkurencyjność materiału na rynku, pory roku i subiektywnych  dotyczących konkretnego producenta, jego pozycji na rynku, prowadzonej polityki sprzedaży, kosztów pracy w danym przedsiębiorstwie.

Reasumując, na przestrzeni ostatniego roku wyraźnie wzrosły ceny ?ceramiki?, przykładowo ceny cegieł budowlanych pełnych wzrosły w granicach 5,5%, pustaków Porotherm w przedziale od 11% do 23%, pustaków Mega-Max od 21% do 40%, pustaków Keraterm od 19% do 31%.

Wzrosły również ceny innych materiałów do wznoszenia ścian, m.in. ceny bloków wapienno – piaskowych w przedziale od 11% do 19%, bloczków z betonu komórkowego od 10% do 18%, bloczków keramzyto ? betonowych od 11% do 40%.

Ceny materiałów docieplających, przykładowo płyt z wełny mineralnej nie pozostały w tyle za ceramiką wzrastając od 11% do 22%. W dynamice wzrostu  dorównywały im również ceny szkła płaskiego, których zmiany szacuje się w przedziale od 14% do 22%. Nieco mniej wzrosły ceny płyt OSB bo w przedziale od 15% do 16% i ceny płyt wiórowych prasowanych od 6,9% do 9,7%.

Na rynku stali również odnotowano dużą zmienność, przykładowo ceny kształtowników wzrosły średnio od 5% do nawet 10%, prętów żebrowanych do zbrojenia betonu od 8,4% do 9%, blach czarnych, ocynkowanych, trapezowych od 11% do 14%.

W budownictwie drogowym ważącym materiałem są asfalty, których ceny wzrosły w badanym okresie o ok. 33%-34%  i spowodowały wzrost cen mieszanek mineralno ? asfaltowych od 10% do 15%.

Teraz jednak monitoring rynku wskazuje, że w I kw. 2019r. nastąpiła znaczna korekta cen asfaltów podobnie jak cen stali.

Bez względu na rodzaj inwestycji kluczowym materiałem w budownictwie są kruszywa do betonów, zapraw, do drogownictwa, których ceny  w badanym okresie wzrosły w przedziale od 5% do 13% w przypadku piasków do zapraw, czy nawet 17% w przypadku kruszyw łamanych do betonów.

Są również materiały, których ceny wzrosły w znikomym stopniu lub też nawet spadły na co przykładem mogą być folie budowlane czy też ogólnie chemia budowlana, niektóre materiały stosowane przy robotach inżynieryjnych np. rury kanalizacyjne strukturalne z PE, rury PVC i z PP, kształtki z PVC i PP, rury drenażowe z PP a także rury aluminiowe, maty i otuliny z wełny mineralnej, otuliny poliuretanowe.

Ta nierównomierność w zmianach cen materiałów spowodowała, że wartość materiałów użytych do budowy obiektów budowlanych wzrosła na przestrzeni roku tylko o kilka procent.

Podsumowując, to nie zmiany cen materiałów budowlanych są przyczyną spektakularnych obecnie wzrostów cen w budownictwie, chociaż oczywiście one też mają swój w tym udział.

Stawki robocizny kosztorysowej i ceny pracy sprzętu

Kolejnym czynnikiem wpływającym na ceny robót budowlanych są stawki robocizny kosztorysowej, które w przeciągu ostatniego roku, wg notowań ORGBUD-SERWIS zwiększyły się w przedziale średnio od 9,20% do 9,86% w zależności od branży robót. Zmiany te spowodowane zostały spadkiem bezrobocia, zaostrzeniem przepisów odnośnie zatrudniania przez firmy budowlane robotników etatowych oraz urzędową regulacją wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Podkreślić należy, że zaprezentowane wyniki uzyskano poprzez analizę uśrednionych stawek  robocizny kosztorysowej, które opierają się na szerokim materiale źródłowym zbieranym przez ORGBUD-SERWIS. Podstawą są informacje z zawartych umów o roboty budowlane w danym kwartale, pochodzące zarówno z przedsiębiorstw budowlanych o różnej formie własności, jak również z jednostek budżetowych zlokalizowanych na obszarze całego kraju. W tym miejscu należy dodać, co niejednokrotnie podkreśla zespół prowadzący badania rynku, że w materiale źródłowym stanowiącym podstawę określenia średnich stawek odrzucane są stawki niższe, niż wynikają z najniższej płacy z uwzględnieniem obciążeń po stronie pracodawcy. Informacja o nich pomimo, że są pomijane w obliczeniach analitycznych,  również prezentowana jest w Biuletynie Cenowym Budownictwa autorstwa ORGBUD-SERWIS, co daje kosztorysantom pełen obraz aktualnej sytuacji.

Powracając do tematu, ceny pracy sprzętu wzrosły jedynie o kilka procent, najczęściej w przedziale 2-3%.

Tak więc zmiany stawek robocizny kosztorysowej poniżej progu 10% w ciągu roku i pracy sprzętu w przedziale 2% – 3% nie tłumaczą, podobnie jak zmiany cen materiałów, sytuacji cenowo ? kosztowej w budownictwie z którą mamy w tej chwili do czynienia.  

Podsumowanie

W 2018r. wzrosły ceny czynników produkcji (ceny materiałów, ceny pracy sprzętu, stawki kosztorysowe robocizny) przyczyniając się do wzrostu cen robót w budownictwie. Jak wykazały jednak analizy, za spektakularnym wzrostem oczekiwań finansowych wykonawców nie stoją zmiany cen czynników produkcji lecz zjawiska ekonomiczno ?gospodarcze, które wystąpiły w ostatnim czasie na obszarze budownictwa.

Jakie są to zjawiska i czym należy tłumaczyć wysokie ceny w budownictwie to pytania na które będzie odpowiedź znaleźć w drugiej części artykułu.