PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH Z 11 WRZEŚNIA 2019 r.
mgr inż Renata Niemczyk
Z dniem 1 stycznia 2021 r. wejdzie w życie nowa ustawa Prawo zamówień publicznych o której mówi się ostatnio bardzo wiele w środowisku budowlanych. Ustawa jest bardzo obszerna – zawiera ponad 600 artykułów, gdy tymczasem ustawa z 29 stycznia 2004 r., która jeszcze nadal obowiązuje niewiele ponad 200.
Czy nowe regulacje będą bardziej czytelne i przyjazne dla stron i uczestników procesu inwestycyjnego finansowanego ze środków publicznych okaże się w trakcie ich stosowania. Na razie wszystko wskazuje, że przepisy pomimo, że jest ich wiele, są bardziej przejrzyste poprzez ich tematyczne uporządkowanie. Dotychczasowa ustawa była wielokrotnie nowelizowana w miarę coraz to większych doświadczeń w obszarze gospodarowania środkami publicznymi, w miarę rozwoju gospodarki wolnorynkowej oraz ewoluujących przepisów unijnych, co zaskutkowało brakiem spójności i ułomnością regulacji.
Usystematyzowanie przepisów z dostosowaniem do dyrektyw unijnych było istotnym zagadnieniem ale zmianom przyświecały również inne czynniki. Mianowicie potrzeba zwiększenia efektywności zarządzania procesem udzielania zamówień publicznych poprzez uproszczenie procedur ich udzielania oraz zainteresowanie zamawiających:
- innymi trybami niż przetarg nieograniczony czy udzielanie zamówień z wolnej ręki,
- kryterium efektywności ekonomicznej w cyklu życia produktów, usług czy robót budowlanych a nie tylko kryterium ceny.
W związku z tym, że niniejszy artykuł dedykowany jest kosztorysantom, poniżej zestawiono blokami tematycznymi zagadnienia dotyczące szeroko pojętego obszaru kalkulacji.
WARTOŚĆ ZAMÓWIENIA
W obecnie obowiązującej ustawie zagadnienie szacowania wartości zamówienia robót budowlanych reguluje artykuł 33, w nowej art. 34.
Zaakcentowania wymaga przede wszystkim nadanie szacowaniu wartości zamówienia wyższej rangi od dotychczasowej, poprzez stworzenie wyodrębnionego Rozdziału 5 – „Szacowanie wartości zamówienia” w Dziale I – „Przepisy ogólne”, bowiem do tej pory można było odnieść wrażenie, że niezmiernie istotne zagadnienie inwestorskiej kalkulacji przewijało się mimochodem w przepisach dotyczących „Przygotowania postępowania” – Rozdział 2.
Tak też „mimochodem” było traktowane przez zamawiających, szczególnie w okresie wysokiej konkurencyjności wśród wykonawców, kiedy ich oferty były znacznie niższe od budżetów zamawiających przeznaczonych na konkretne roboty budowlane czy przedsięwzięcie inwestycyjne.
Obecnie szereg postępowań o dzielenie zamówienia publicznego jest unieważnianych na skutek wygórowanych oczekiwań oferentów, znacznie wyższych od możliwości finansowych zamawiających, przez co szacowanie wartości zamówienia stało się tematem wiodącym w środowisku budowlanych i co m.in. wpłynęło na wyodrębnienie tej tematyki w ustawie.
Analizując dalej nowe przepisy stwierdzić należy, że praktycznie w tym bloku tematycznym nie ma większych zmian za wyjątkiem porządkowych do których można zaliczyć opisaną poniżej. Mianowicie, obecnie kosztorys inwestorski sporządza się na etapie opracowania dokumentacji projektowej, gdy tymczasem w nowych przepisach kosztorys inwestorski sporządza się na podstawie dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót.
Jest to niewielka zmiana, ale dla kosztorysantów istotna. Z uwagi na harmonogram procesu projektowania, kosztorys inwestorski powinien być opracowywany pod koniec tego procesu, kiedy jest już przygotowana, ostateczna dokumentacja projektowa i specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót, o czym stanowią nowe przepisy.
Tymczasem projektanci utożsamiają termin zakończenia procesu projektowego z terminem opracowania dokumentacji projektowej nie przewidując już czasu na sporządzenie kosztorysu inwestorskiego i specyfikacji technicznych. Traktując te dokumenty jako mało ważne, sporządzane li tylko dla potrzeb spełnienia wymogów ustawy, wywierają presje na kosztorysantach opracowywania ich równolegle z dokumentacją projektową.
Stąd też, z pośpiechu i braku ostatecznych rozwiązań projektowych na moment kalkulacji kosztorysowej dokumenty te często są niespójne i obarczone wadami, co wynika z przyjętych przez projektantów procedur a nie z niskich kwalifikacji kosztorysantów. Być może inne ujęcie tej problematyki w ustawie pozwoli zmienić podejście projektantów w tym względzie.
W obu ustawach widnieje delegacja dla ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa do określenia, w drodze rozporządzenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego oraz obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym.
Pod rządami obecnej ustawy wydane były dwa rozporządzenia regulujące tą problematykę:
- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym
- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.
Rozporządzenia te przetrwały bez zmian do dnia dzisiejszego pomimo ewoluowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, Prawo budowlane i innych przepisów z nimi powiązanych.
Ten fakt dostrzegło Stowarzyszenie Kosztorysantów Budowlanych, które wprowadziło na rynek w 2017 r. II wydanie publikacji pt. „Polskie standardy kosztorysowania robót budowlanych”. W stosunku do wydania pierwszego z 2005 r. rozszerzono wydawnictwo o nową formułę kalkulacji kosztorysowej, agregację robót oraz elektroniczne aspekty kosztorysowania. Uzupełniono również i ujednolicono opis zasad sporządzania przedmiaru robót, kosztorysów oraz formuł kalkulacji kosztorysowej jak również uwzględniono szereg wzorców do wykorzystania przy opracowywaniu dokumentacji kosztowej.
Tak więc spodziewać się należy, że po wejściu w życie nowej ustawy ukażą się również rozporządzenia adekwatne do aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej, być może uwzględniające propozycje Stowarzyszenia Kosztorysantów Budowlanych.
Poniżej przytoczono przepisy dotychczasowej i nowej ustawy Pzp dotyczące wartości zamówienia.
Ustawa Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r.
Art.33.1. Wartość zamówienia na roboty budowlane ustala się na podstawie:
1) kosztorysu inwestorskiego sporządzanego na etapie opracowania dokumentacji projektowej albo na podstawie planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym, jeżeli przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane;
2) planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym, jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
Ustawa Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r.
Art. 34. 1. Wartość zamówienia na roboty budowlane ustala się na podstawie:
1) kosztorysu inwestorskiego sporządzanego na podstawie dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót albo na podstawie planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym, jeżeli przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. 2019 r. poz. 1186, 1309, 1524, 1696 i 1712);
2) planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym, jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót.
OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Opis przedmiotu zamówienia uregulowany był do tej pory w art. 29-31 ustawy Pzp, gdy tymczasem obecnie znajduje odzwierciedlenie w art. 99-103 ustawy.
Podobnie jak w przypadku szacowaniu wartości zamówienia, opis przedmiotu zamówienia doczekał się wyodrębnionego zakresu. Obecnie przepisy te znajdują się w Oddziale 4 w Rozdziale 1 – „Przygotowanie postępowania”.
Praktycznie sens przepisów pozostał taki sam lecz one same zostały przedstawione w bardziej syntetycznej formie poprawiającej czytelność zapisów.
W dalszym ciągu, co często jest znacznym utrudnieniem dla projektantów i kosztorysantów lecz przeciwdziała nieuczciwej konkurencji, nie można opisywać przedmiotu zamówienia przez wskazanie znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, źródła lub szczególnego procesu co charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę.
Pozostaje zatem nadal opisać przedmiot zamówienia poprzez:
- parametry wydajnościowe czy wymagania dotyczące funkcjonalności,
- cechy materiału czy produktu opisane w przywołanych w postępowaniu normach (przywołana istniejąca norma czy inny dokument staje się dokumentem zamówienia i nie wymaga już powtórzenia w treści dokumentacji przetargowej), lub też
- opis łączący obie wyżej opisane metody.
Zachowano również obowiązującą regulację, zgodnie z którą Zamawiający opisuje przedmiot zamówienia na roboty budowlane za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych, a w przypadku gdy przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego. Dokumenty te określone zostaną w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego.
RAŻĄCO NISKA CENA
W nowej ustawie rozgraniczono czynności związane z:
- badaniem i oceną ofert – Rozdział 5 – Ocena ofert (art. 223-226), oraz z
- wyborem najkorzystniejszej oferty – Rozdział 7 – Wybór najkorzystniejszej oferty (art. 239 – 253).
Do tej pory wszystkie czynności dotyczące oceny i wyboru oferty skumulowane były w 4 Rozdziale – Wybór najkorzystniejszej oferty.
Poza tym nowe przepisy są podobne do wcześniejszych a zmiany w art.226 dotyczącym podstaw odrzucenia oferty wynikają z ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa czy są konsekwencją innych zmian w ustawie Pzp.
W związku z tym, że czytelnikami tego artykułu są głównie kosztorysanci poniżej omówiono drobne zmiany dotyczące tematyki rażąco niskiej ceny.
Jeżeli zaoferowana cena lub koszt lub ich istotne części składowe wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości, zamawiający obecnie musi żądać od wykonawcy wyjaśnień a nie tylko zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, jak było do tej pory (art. 224, ust.1 nowej ustawy). Poprawiony zapis ma swoistą wymowę podbijającą bezwarunkową konieczność wystąpienia do Wykonawcy o wyjaśnienia.
Wydaje się, że w ślad za tą zmianą powinna iść następna w art. 224, ust.2, pkt 1, a mianowicie, że w przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek… zamawiający również powinien żądać wyjaśnień. Tymczasem pozostał zwrot: „zwraca się o udzielenie wyjaśnień”.
Poza tym należy zwrócić uwagę, że w artykule tym doprecyzowano zagadnienie obliczania średniej arytmetycznej. Przepis ten zawsze budził wątpliwości – czy średnią należy obliczać ze wszystkich złożonych ofert czy tylko z tych które nie podlegały odrzuceniu. W nowej ustawie wyartykułowano wyraźnie, że średnią oblicza się dla ofert, które nie zostały odrzucone.
W punkcie 3 tego samego artykułu przebudowano i poszerzono katalog dotyczący wyjaśnień w sprawie złożenia ofert z rażąco niską ceną co ma pomóc zamawiającym w analizie ofert z niskimi wynagrodzeniami.
Ustawa Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r.
Art. 90.1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się
o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
1) oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z2018r. poz.2177);
2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;
3) wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym, obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
4) wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska;
5) powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
1a. W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie zart.35ust.1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert,
zamawiający zwraca się
o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust.1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
Ustawa Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r.
Art. 224. 1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.
2. W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30% od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu
na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1, 5 i 10, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
3. Wyjaśnienia, o których mowa w ust. 1, mogą dotyczyć w szczególności:
1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy;
2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług albo związanych z realizacją robót budowlanych;
3) oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę;
4) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie;
5) zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej;
6) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
7) zgodności z przepisami dotyczącymi z zakresu ochrony środowiska;
wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia podwykonawcy.
KRYTERIA WYBORU OFERT
Tematyka dotycząca kryteriów wyboru ofert była i jest nadal w Rozdziale – Wybór najkorzystniejszej oferty, z tą różnicą, że w ustawie jeszcze obowiązującej główne założenia można znaleźć w Rozdziale 4, a w ustawie, która będzie dopiero obowiązywała w Rozdziale 7, w Dziale II pt. „Postępowanie o udzielenie zamówienia klasycznego o wartości równej lub przekraczającej progi unijne”.
Ustawa w nowym brzmieniu wyraźnie podbija kryterium jakości, za które należy uznać wg art. 242, ust. 2: jakość, aspekty społeczne, aspekty środowiskowe, aspekty innowacyjne, organizację, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie, serwis posprzedażny, pomoc techniczną, warunki dostawy, okres realizacji.
Zgodnie z art. 239 i 240 ustawy, zamawiający będzie wybierał najkorzystniejszą ofertę przedstawiającą najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu lub ofertę z najniższą ceną lub kosztem.
Tak więc nowa ustawa dzieli kryteria na: cenowe, kosztowe i jakościowe. Mając powyższe na uwadze wątpliwości może budzić kryterium często przyjmowane przez zamawiających celem spełnienia li tylko wymogów ustawy, a mianowicie termin zapłaty. Takie kryterium bowiem nie kwalifikuje się, ani do kryteriów cenowych, ani kosztowych czy jakościowych.
Dyskusyjne jest również kryterium skrócenia czasu realizacji wykonania robót budowlanych, które często przewija się w ogłaszanych zamówieniach w Biuletynie Zamówień Publicznych. Skrócenie terminu realizacji to, moim zdaniem czynnik wpływający negatywnie na jakość wykonania robót, podobnie jak proponowane, niskie wynagrodzenie. Co prawda w art. 242, ust. 2, który zawiera katalog kryteriów jakościowych, wymieniony jest w punkcie 6 okres realizacji ale należy przypuszczać analizując sformułowanie tego punktu, że dotyczy bardziej dostaw niż robót budowlanych.
Komentarza wymaga również art. 242, ust. 2, punkt 5 dotyczący organizacji, kwalifikacji zawodowych i doświadczenia osób wyznaczonych do realizacji zamówienia. Wg ustawodawcy – cytat z uzasadnienia do ustawy Pzp – „jeżeli mogą one mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia, podobnie jak w dotychczasowym stanie prawnym, to mają charakter przedmiotowy odnoszący się do jakości usługi oferowanej przez wykonawcę i nie narusza to ogólnej zasady dotyczącej zakazu odnoszenia kryteriów oceny ofert do właściwości wykonawcy”.
W nowej ustawie pozostawiono zasadniczo regulacje odnoszące się do kryterium kosztów i rachunku kosztów cyklu życia doprecyzowując jedynie zapisy dotyczące kosztów przypisywanych ekologicznym efektom zewnętrznym oraz decydując, że w przypadku gdy na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej stanie się obowiązkowa wspólna metoda obliczania kosztów cyklu życia, oszacowanie tych kosztów będzie dokonywane z zastosowaniem tej metody.
Podkreślenia wymaga jeszcze jeden aspekt związany z kryteriami wyboru ofert. Nowa ustawa podtrzymała ograniczenie dotyczące korzystania tylko i wyłącznie z kryterium cenowego stanowiąc, że zamawiający publiczni oraz ich związki, mogą zastosować kryterium ceny jako jedyne kryterium oceny ofert albo jako kryterium o wadze przekraczającej 60%, jeżeli określą w opisie przedmiotu zamówienia wymagania jakościowe odnoszące się do co najmniej głównych elementów składających się na przedmiot zamówienia.
Drugie, które polegało na tym, że zamawiający w załączniku do protokołu wykazałby w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotu zamówienia koszty cyklu życia (aktualny wymóg ustawy Pzp – art.91, ust. 2a) zniknęło z nowej ustawy.
Jest to moim zdaniem znacząca zmiana. W budownictwie, przy udzielaniu zamówień na roboty budowlane kryteria jakościowe określone przez parametry techniczne, właściwości estetyczne i funkcjonalne praktycznie nie mają racji bytu ponieważ zamawiający dysponują szczegółowym opisem przedmiotu zamówienia w postaci dokumentacji projektowej. Co najwyżej mogą stanowić kryterium w procedurze zaprojektuj i wybuduj, kiedy wykonawca proponuje rozwiązania projektowe.
Przy postępowaniu o udzielenia zamówienia na roboty budowlane na podstawie dokumentacji projektowej zamawiający z konieczności obecnie wybierają kryteria z grupy społecznych, środowiskowych, organizacyjnych. Najczęściej przyjmowane to: termin gwarancji i termin zakończenia robót. Takie działanie jest asekuracyjne ale trudno znaleźć zamówienie publiczne w którym zamawiający w załączniku do protokołu wykazałby w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotu zamówienia koszty cyklu życia (aktualny wymóg ustawy Pzp – art.91, ust. 2a). Ten temat, z powodu braku przykładów i braku doświadczenia zamawiających jest skrupulatnie pomijany w procedurach udzielania zamówień publicznych.
W nowej ustawie, jak widać, nie ma już obowiązku wskazywania w protokole czy załączniku do niego w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotu zamówienia koszty cyklu życia więc żeby cenę ustanowić jako jedyne kryterium czy kryterium o wadze przekraczającej 60% należy określić jedynie w opisie przedmiotu zamówienia wymagania jakościowe odnoszące się do co najmniej głównych elementów składających się na przedmiot zamówienia. Moim zdaniem ten warunek jest spełniony przy udzielaniu zamówień na roboty budowlane poprzez opis przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej w skład której wchodzi m.in. projekt budowlany, projekty wykonawcze, przedmiar robót. Poniżej zestawiono wybrane, podstawowe przepisy dotyczące kryteriów oceny ofert pochodzące z obu ustaw.
Ustawa Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r.
Art. 2 Ilekroć w ustawie jest mowa o:
5) najkorzystniejszej ofercie – należy przez to rozumieć ofertę:
a) która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny lub kosztu i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego w szczególności w przypadku zamówień w zakresie działalności twórczej lub naukowej, których przedmiotu nie można z góry opisać w sposób jednoznaczny i wyczerpujący lub która najlepiej spełnia kryteria inne niż cena lub koszt, gdy cena lub koszt jest stała albo
b) z najniższą ceną lub kosztem, gdy jedynym kryterium oceny jest cena lub koszt;
Art. 91.1. Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
2. Kryteriami oceny ofert są cena lub koszt albo cena lub koszt i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności:
1) jakość, w tym parametry techniczne, właściwości estetyczne i funkcjonalne;
2) aspekty społeczne, w tym integracja zawodowa i społeczna osób, o których mowa w art. 22 ust. 2, dostępność dla osób niepełnosprawnych lub uwzględnianie potrzeb użytkowników;
3) aspekty środowiskowe, w tym efektywność energetyczna przedmiotu zamówienia;
4) aspekty innowacyjne;
5) organizacja, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia;
6) serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna, warunki dostawy, takie jak termin dostawy, sposób dostawy oraz czas dostawy lub okres realizacji.
2a. Zamawiający, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2, oraz ich związki kryterium ceny mogą zastosować jako jedyne kryterium oceny ofert lub kryterium o wadze przekraczającej 60%, jeżeli określą w opisie przedmiotu zamówienia standardy jakościowe odnoszące się do wszystkich istotnych cech przedmiotu zamówienia oraz wykażą w załączniku do protokołu w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotu zamówienia koszty cyklu życia, z wyjątkiem art. 72 ust. 2 i art. 80 ust. 3.
2b. Zamawiający może ustalić stałe cenę lub koszt, jeżeli przepisy powszechnie obowiązujące lub właściwy organ określiły stałą cenę lub koszt. W takim przypadku ofertę wybiera się w oparciu o inne kryteria oceny ofert niż cena.
2c. Kryteria oceny ofert są związane z przedmiotem zamówienia, jeżeli dotyczą robót budowlanych, dostaw lub usług, które mają być zrealizowane w ramach tego zamówienia, we wszystkich aspektach oraz w odniesieniu do poszczególnych etapów ich cyklu życia, w tym procesu produkcji, dostarczania lub wprowadzania na rynek, nawet jeżeli nie są istotną cechą przedmiotu zamówienia.
2d. Zamawiający określa kryteria oceny ofert w sposób jednoznaczny i zrozumiały, umożliwiający sprawdzenie informacji przedstawianych przez wykonawców.
3. Kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej.
3a. Jeżeli złożono ofertę, której wybór prowadziłby do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług, zamawiający w celu oceny takiej oferty dolicza do przedstawionej w niej ceny podatek od towarów i usług, który miałby obowiązek rozliczyć zgodnie z tymi przepisami. Wykonawca, składając ofertę, informuje zamawiającego, czy wybór oferty będzie prowadzić do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego, wskazując nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, których dostawa lub świadczenie będzie prowadzić do jego powstania, oraz wskazując ich wartość bez kwoty podatku.
3b. Kryterium kosztu można określić z wykorzystaniem rachunku kosztów cyklu życia.
3c. Rachunek kosztów cyklu życia może obejmować w szczególności koszty:
1) poniesione przez zamawiającego lub innych użytkowników związane z:
a) nabyciem,
b) użytkowaniem, w szczególności zużycie energii i innych zasobów,
c) utrzymaniem,
d) wycofaniem z eksploatacji, w szczególności koszty zbierania i recyklingu;
2) przypisywane ekologicznym efektom zewnętrznym związane z cyklem życia produktu, usługi lub robót budowlanych dotyczące emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń oraz inne związane złagodzeniem zmian klimatu, o ile ich wartość pieniężną można określić i zweryfikować.
3d. W przypadku gdy zamawiający szacuje koszty z wykorzystaniem podejścia opartego na rachunku kosztów cyklu życia przedmiotu zamówienia, określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia dane, które mają przedstawić wykonawcy, oraz metodę, którą zastosuje do określenia kosztów cyklu życia na podstawie tych danych.
4. Jeżeli nie można wybrać najkorzystniejszej oferty z uwagi na to, że dwie lub więcej ofert przedstawia taki sam bilans ceny lub kosztu i innych kryteriów oceny ofert, zamawiający spośród tych ofert wybiera ofertę z najniższą ceną lub najniższym kosztem, a jeżeli zostały złożone oferty o takiej samej cenie lub koszcie, zamawiający wzywa wykonawców, którzy złożyli te oferty, do złożenia w terminie określonym przez zamawiającego ofert dodatkowych.
5. Jeżeli w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym jedynym kryterium oceny ofert jest cena lub koszt, nie można dokonać wyboru najkorzystniejszej oferty ze względu na to, że zostały złożone oferty o takiej samej cenie lub koszcie, zamawiający wzywa wykonawców, którzy złożyli te oferty, do złożenia w terminie określonym przez zamawiającego ofert dodatkowych.
5a. Jeżeli w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym jedynym kryterium oceny ofert jest koszt rozumiany jako suma kosztu nabycia i innych kosztów cyklu życia, nie można dokonać wyboru najkorzystniejszej oferty ze względu na to, że zostały złożone oferty o takim samym koszcie, zamawiający wybiera ofertę:
1) z niższym kosztem nabycia albo
2) z niższymi innymi kosztami cyklu życia – jeżeli przewidział to w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Art. 247. 1. W ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia zamawiający określa wagę, jaką przypisuje każdemu z kryteriów wybranych do celów ustalenia oferty najkorzystniejszej, z wyjątkiem sytuacji, gdy najkorzystniejszą ofertę określa się wyłącznie na podstawie ceny.
2. Wagi przypisane każdemu z kryteriów mogą być wyrażone za pomocą przedziału z odpowiednią rozpiętością maksymalną.
Art. 248. 1. Jeżeli nie można wybrać najkorzystniejszej oferty z uwagi na to, że dwie lub więcej ofert przedstawia taki sam bilans ceny lub kosztu i innych kryteriów oceny ofert, zamawiający wybiera spośród tych ofert ofertę, która otrzymała najwyższą ocenę w kryterium o najwyższej wadze.
2. Jeżeli oferty otrzymały taką samą ocenę w kryterium o najwyższej wadze, zamawiający wybiera ofertę z najniższą ceną lub najniższym kosztem.
3. Jeżeli nie można dokonać wyboru oferty, w sposób o którym mowa w ust. 2, zamawiający wzywa wykonawców, którzy złożyli te oferty, do złożenia w terminie określonym przez zamawiającego ofert dodatkowych zawierających nową cenę lub koszt.
Art. 249. Jeżeli w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym jedynym kryterium oceny ofert jest cena lub koszt, nie można dokonać wyboru najkorzystniejszej oferty ze względu na to, że zostały złożone oferty o takiej samej cenie lub koszcie, zamawiający wzywa wykonawców, którzy złożyli te oferty, do złożenia w terminie określonym przez zamawiającego ofert dodatkowych zawierających nową cenę lub koszt.
Art. 250. 1. Jeżeli w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym jedynym kryterium oceny ofert jest koszt rozumiany jako suma kosztu nabycia i innych kosztów cyklu życia, nie można dokonać wyboru najkorzystniejszej oferty ze względu na to, że zostały złożone oferty o takim samym koszcie, zamawiający wybiera ofertę:
1) z niższym kosztem nabycia albo
2) z niższymi innymi kosztami cyklu życia
– pod warunkiem dopuszczenia takiego rozwiązania w dokumentach zamówienia.
2. Jeżeli nie można dokonać wyboru oferty w sposób, o którym mowa w ust. 1, zamawiający wzywa wykonawców, którzy złożyli te oferty do złożenia ofert dodatkowych zawierających nowy koszt nabycia, w terminie określonym przez zamawiającego.
Art. 251. Wykonawcy, składając oferty dodatkowe, nie mogą oferować cen lub kosztów wyższych niż zaoferowane w uprzednio złożonych przez nich ofertach.
Ustawa Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019r.
Art. 239. 1. Zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na podstawie kryteriów oceny
ofert określonych w dokumentach zamówienia.
2. Najkorzystniejsza oferta to oferta przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości
do ceny lub kosztu lub oferta z najniższą ceną lub kosztem.
Art. 242. 1. Najkorzystniejsza oferta może zostać wybrana na podstawie:
1) kryteriów jakościowych oraz ceny lub kosztu;
2) ceny lub kosztu.
2. Kryteriami jakościowymi mogą być w szczególności kryteria odnoszące się do:
1) jakości, w tym do parametrów technicznych, właściwości estetycznych i funkcjonalnych takich jak dostępność dla osób niepełnosprawnych lub uwzględnianie potrzeb użytkowników;
2) aspektów społecznych, w tym integracji zawodowej i społecznej osób, o których mowa w art. 94 ust. 1;
3) aspektów środowiskowych, w tym efektywności energetycznej przedmiotu zamówienia;
4) aspektów innowacyjnych;
5) organizacji, kwalifikacji zawodowych i doświadczenia osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą one mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia;
6) serwisu posprzedażnego, pomocy technicznej, warunków dostawy takich jak termin, sposób lub czas dostawy, oraz okresu realizacji.
3. Ofertę najkorzystniejszą wybiera się wyłącznie na podstawie kryteriów jakościowych jeżeli, w oparciu o powszechnie obowiązujące przepisy lub decyzje właściwych organów, cena lub koszt są stałe.
Art. 245. 1. Kryterium kosztu może być oparte na metodzie efektywności kosztowej, jaką jest rachunek kosztów cyklu życia.
2. Rachunek kosztów cyklu życia może obejmować w odpowiednim zakresie niektóre lub wszystkie koszty ponoszone w czasie cyklu życia produktu, usługi lub robót budowlanych.
3. Do kosztów, o których mowa w ust. 1, należą w szczególności koszty:
1) poniesione przez zamawiającego lub innych użytkowników, związane z:
a) nabyciem,
b) użytkowaniem, w szczególności zużyciem energii i innych zasobów,
c) utrzymaniem,
d) wycofaniem z eksploatacji, w szczególności koszty rozbiórki i recyklingu;
2) przypisywane ekologicznym efektom zewnętrznym, związane z produktem, usługą lub robotami budowlanymi w okresie ich cyklu życia, o ile ich wartość pieniężną można określić i zweryfikować, w szczególności koszty emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń oraz inne związane z łagodzeniem zmian klimatu.
4. W przypadku szacowania kosztów w oparciu o rachunek kosztów cyklu życia, w dokumentach zamówienia określa się dane, które mają przedstawić wykonawcy, oraz metodę, którą zastosuje zamawiający do oszacowania kosztów cyklu życia na podstawie tych danych.
5. Metoda szacowania kosztów przypisywanych ekologicznym efektom zewnętrznym musi spełniać łącznie następujące warunki:
1) opierać się na kryteriach obiektywnie możliwych do zweryfikowania i niedyskryminujących;
2) być dostępna dla wszystkich zainteresowanych stron;
3) zapewniać, aby dostarczanie danych przez wykonawców działających z należytą starannością nie było nadmiernie uciążliwe, także dla wykonawców z państw trzecich będących stronami Porozumienia Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych lub innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska.
6. W przypadku, gdy na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej, określonych w załączniku XIII do dyrektywy 2014/24/UE, stanie się obowiązkowa wspólna metoda obliczania kosztów cyklu życia, oszacowanie kosztów cyklu życia jest dokonywane z zastosowaniem tej metody.
7. Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia, metodę kalkulacji kosztów cyklu życia budynków, uwzględniających koszty określone w ust. 3 pkt 1 lit. a-c, oraz sposób przedstawiania informacji o tych kosztach, kierując się potrzebą zapewnienia ujednolicenia i wiarygodności tych kalkulacji.
Art. 246. 1. Zamawiający publiczni, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, oraz ich związki nie stosują kryterium ceny jako jedynego kryterium oceny ofert albo jako kryterium o wadze przekraczającej 60%.
2. Zamawiający publiczni, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, oraz ich związki, mogą zastosować kryterium ceny jako jedyne kryterium oceny ofert albo jako kryterium o wadze przekraczającej 60%, jeżeli określą w opisie przedmiotu zamówienia wymagania jakościowe odnoszące się do co najmniej głównych elementów składających się na przedmiot zamówienia.
WALORYZACJA WYNAGRODZENIA
Pod rządami dotychczasowej ustawy Pzp, postanowienia dotyczące umów o roboty budowlane są bardzo restrykcyjne, bez względu na wielkość zamówienia i rodzaj robót. Uwidacznia się to przede wszystkim w wysokości kar którymi obarcza się wykonawcę i przerzucanie na niego odpowiedzialności za wszelkie ryzyka mogące się ujawnić w trakcie procesu inwestycyjnego, nawet te, które powinny dotyczyć zamawiającego.
Efektem jest spadek efektywności wydatkowania środków publicznych z uwagi na wyższe wynagrodzenia proponowane przez wykonawców mające pokryć potencjalne ryzyka oraz spadek konkurencyjności wśród oferentów przejawiający się rezygnacją szeregu wykonawców z wzięcia udziału w postępowaniu obarczonym za dużymi wymogami.
W związku z powyższym, w nowej ustawie przyjęto rozwiązania mające za zadanie osłabienie zjawiska jednostronności umów poprzez wskazanie:
- zakazanych postanowień umownych,
- obligatoryjnych postanowień dotyczących zmiany wynagrodzenia, płatności częściowych czy zaliczek.
Przy ustawie Pzp z 2004 r. istniała możliwość waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy ale była obwarowana poprzez art.144, ust.1. Obecnie obowiązkowo, jeżeli umowa o roboty budowlane będzie zawarta na okres dłuższy niż 12 miesięcy musi zawierać postanowienia dotyczące m.in. zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy w przypadku zmiany cen materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia (art. 439, ust.1).
W ust. 2 art. 439 wskazano elementy, które winny być uwzględnione przy waloryzacji wynagrodzenia, mianowicie:
1) poziom zmiany cen materiałów lub kosztów, uprawniających stronę do żądania zmiany wynagrodzenia oraz początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia. Zauważyć należy, że ustawa nie określa żadnego minimalnego progu w tym zakresie i możliwe jest waloryzowanie wynagrodzenia od nawet zerowego poziomu. W umowie musi być też określony początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia, który będzie początkowym punktem odniesienia.
2) sposób ustalenia zmiany wynagrodzenia:
a) z użyciem odesłania do wskaźnika zmiany cen materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
b) przez wskazanie innej podstawy, w szczególności wykazu rodzajów materiałów lub kosztów.
Jak wskazuje analiza tych przepisów, zmiana wynagrodzenia może być przeprowadzona również w oparciu o wskaźniki zmian cen pochodzące z wydawnictw publikowanych, ogólnie dostępnych na rynku.
3) sposób określenia wpływu zmiany ceny na koszty wykonania zamówienia oraz okresów, w których może następować zmiana wynagrodzenia wykonawcy.
Zamawiający określi zatem, jak wyliczona zgodnie z pkt 2 zmiana ceny wpłynęła na sytuację wykonawcy i jak obliczyć w związku z tym jego nowe wynagrodzenie.
3) maksymalną wartość zmiany wynagrodzenia, jaką dopuszcza zamawiający.
Wymienione elementy mają ułatwić zamawiającym konstruowanie przejrzystych postanowień umownych, lecz określa je zamawiający w zależności od rodzaju i cech charakterystycznych zamówienia. To zamawiający podaje, które materiały i które koszty będą podlegały waloryzacji, w oparciu o które podstawy nastąpi zmiana cen, jakie są możliwości finansowe zamawiającego w zakresie zmiany wynagrodzenia.
Zauważyć należy, że zgodnie z art. 439, ust. 4 przez zmianę cen materiałów lub kosztów rozumie się jej wzrost jak i jej obniżenie. Jest to istotne postanowienie, które będzie działało w obie strony – w zależności od sytuacji może nastąpić zwiększenie lub zmniejszenie wynagrodzenia, co jest równoznaczne z rozłożeniem ryzyka z tytułu zmian cen na rynku równo po stronie zamawiającego i wykonawcy.
Tak więc w świetle nowych przepisów wykonawca powinien być przygotowany, że w okresie dekoniunktury, kiedy ceny na rynku będą wykazywały tendencję spadkową, jego wynagrodzenie może zostać zmniejszone.
Ponadto w ust. 5 ustawodawca nakłada na wykonawcę, którego wynagrodzenie zostało zmienione zobowiązanie do zmiany wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy, z którym zawarł umowę, w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy, jeżeli łącznie będą spełnione następujące warunki:
- przedmiotem umowy będą roboty budowlane lub usługi,
- okres obowiązywania umowy przekroczy 12 miesięcy.
Reasumując zmiany z zakresu waloryzacji wynagrodzenia są znaczące i korzystne dla wykonawców i podwykonawców.
Poniżej zestawiono ciekawsze artykuły z zakresu waloryzacji.
Ustawa Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r.
Art. 142. 5. Umowa zawarta na okres dłuższy niż 12 miesięcy zawiera postanowienia o zasadach wprowadzania odpowiednich zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany:
1) stawki podatku od towarów i usług,
2) wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę albo wysokości minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,
3) zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu lub wysokości stawki składki na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne,
4) zasad gromadzenia i wysokości wpłat do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych – jeżeli zmiany te będą miały wpływ na koszty wykonania zamówienia przez wykonawcę.
Art. 144.1. Zakazuje się zmian postanowień zawartej umowy lub umowy ramowej w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności:
1) zmiany zostały przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia w postaci jednoznacznych postanowień umownych, które określają ich zakres, w szczególności możliwość zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy, i charakter oraz warunki wprowadzenia zmian;
2) zmiany dotyczą realizacji dodatkowych dostaw, usług lub robót budowlanych od dotychczasowego wykonawcy, nieobjętych zamówieniem podstawowym, o ile stały się niezbędne i zostały spełnione łącznie następujące warunki:
a) zmiana wykonawcy nie może zostać dokonana z powodów ekonomicznych lub technicznych, w szczególności dotyczących zamienności lub interoperacyjności sprzętu, usług lub instalacji, zamówionych w ramach zamówienia podstawowego,
b) zmiana wykonawcy spowodowałaby istotną niedogodność lub znaczne zwiększenie kosztów dla zamawiającego,
c) wartość każdej kolejnej zmiany nie przekracza 50% wartości zamówienia określonej pierwotnie w umowie lub umowie ramowej;
3) zostały spełnione łącznie następujące warunki:
a) konieczność zmiany umowy lub umowy ramowej spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć,
b) wartość zmiany nie przekracza 50% wartości zamówienia określonej pierwotnie w umowie lub umowie ramowej;
Ustawa Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r.
Art. 436. Umowa zawiera postanowienia określające w szczególności:
1) planowany termin zakończenia usługi, dostawy lub robót budowlanych, oraz, w razie potrzeby, planowane terminy wykonania poszczególnych części usługi, dostawy lub roboty budowlanej, określone w dniach, tygodniach, miesiącach lub latach, chyba że wskazanie daty wykonania umowy jest uzasadnione obiektywną przyczyną;
2) warunki zapłaty wynagrodzenia;
3) łączną maksymalną wysokość kar umownych, których mogą dochodzić strony;
4) w przypadku umów zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy:
a) wysokości kar umownych naliczanych wykonawcy z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom z tytułu zmiany wysokości wynagrodzenia, o której mowa w art. 439 ust. 5,
b) zasady wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia, w przypadku zmiany:
– stawki podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego,
– wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę albo wysokości minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,
– zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu lub wysokości stawki składki na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne,
– zasad gromadzenia i wysokości wpłat do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215 oraz z 2019 r. poz. 1074 i 1572)
– jeżeli zmiany te będą miały wpływ na koszty wykonania zamówienia przez wykonawcę.
Art. 439. 1. Umowa, której przedmiotem są roboty budowlane lub usługi, zawarta na okres dłuższy niż 12 miesięcy, zawiera postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia.
2. W umowie określa się:
1) poziom zmiany ceny materiałów lub kosztów, o których mowa w ust. 1, uprawniający strony umowy do żądania zmiany wynagrodzenia oraz początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia;
2) sposób ustalania zmiany wynagrodzenia:
a) z użyciem odesłania do wskaźnika zmiany ceny materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego lub
b) przez wskazanie innej podstawy, w szczególności wykazu rodzajów materiałów lub kosztów, w przypadku których zmiana ceny uprawnia strony umowy do żądania zmiany wynagrodzenia;
1) sposób określenia wpływu zmiany ceny materiałów lub kosztów na koszt wykonania zamówienia oraz określenie okresów, w których może następować zmiana wynagrodzenia wykonawcy;
2) maksymalną wartość zmiany wynagrodzenia, jaką dopuszcza zamawiający w efekcie zastosowania postanowień o zasadach wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia.
3. Jeżeli umowa została zawarta po upływie 180 dni od dnia upływu terminu składania ofert, w celu ustalenia zmiany wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, oblicza się różnicę między średnią ceną materiałów lub kosztów, obowiązującą w dniu otwarcia ofert, a ceną nabycia materiałów lub rzeczywiście poniesionych kosztów przez wykonawcę, zgodnie z ust. 2.
4. Przez zmianę ceny materiałów lub kosztów rozumie się wzrost odpowiednio cen lub kosztów, jak i ich obniżenie, względem ceny lub kosztu przyjętych w celu ustalenia wynagrodzenia wykonawcy zawartego w ofercie.
5. Wykonawca, którego wynagrodzenie zostało zmienione zgodnie z ust. 1-3, zobowiązany jest do zmiany wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy, z którym zawarł umowę, w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1) przedmiotem umowy są roboty budowlane lub usługi;
2) okres obowiązywania umowy przekracza 12 miesięcy.
Art. 455. 1. Dopuszczalna jest zmiana umowy bez przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia:
1) niezależnie od wartości tej zmiany, o ile została przewidziana w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia, w postaci jasnych, precyzyjnych i jednoznacznych postanowień umownych, które mogą obejmować postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości ceny, jeżeli spełniają one łącznie następujące warunki:
a) określają rodzaj i zakres zmian,
b) określają warunki wprowadzenia zmian,
c) nie przewidują takich zmian, które modyfikowałyby ogólny charakter umowy;
2) gdy nowy wykonawca ma zastąpić dotychczasowego wykonawcę:
a) jeżeli taka możliwość została przewidziana w postanowieniach umownych, o których mowa w pkt 1, lub
b) w wyniku sukcesji, wstępując w prawa i obowiązki wykonawcy, w następstwie przejęcia, połączenia, podziału, przekształcenia, upadłości, restrukturyzacji, dziedziczenia lub nabycia dotychczasowego wykonawcy lub jego przedsiębiorstwa, o ile nowy wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu, nie zachodzą wobec niego podstawy wykluczenia oraz nie pociąga to za sobą innych istotnych zmian umowy, a także nie ma na celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy, lub
c) w wyniku przejęcia przez zamawiającego zobowiązań wykonawcy względem jego podwykonawców, w przypadku, o którym mowa w art. 465 ust. 1;
3) jeżeli dotyczy realizacji, przez dotychczasowego wykonawcę, dodatkowych dostaw, usług lub robót budowlanych, a w przypadku zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa – usług lub robót budowlanych, których nie uwzględniono w zamówieniu podstawowym, o ile stały się one niezbędne i zostały spełnione łącznie następujące warunki:
a) zmiana wykonawcy nie może zostać dokonana z powodów ekonomicznych lub technicznych, w szczególności dotyczących zamienności lub interoperacyjności wyposażenia, usług lub instalacji zamówionych w ramach zamówienia podstawowego,
b) zmiana wykonawcy spowodowałaby istotną niedogodność lub znaczne zwiększenie kosztów dla zamawiającego,
c) wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy, a w przypadku zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa łączna wartość zmian nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków;
4) jeżeli konieczność zmiany umowy spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, o ile zmiana nie modyfikuje ogólnego charakteru umowy a wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy.
2. Dopuszczalne są również zmiany umowy bez przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia, których łączna wartość jest mniejsza niż progi unijne oraz jest niższa niż 10% wartości pierwotnej umowy, w przypadku zamówień na usługi lub dostawy, albo 15%, w przypadku zamówień na roboty budowlane, a zmiany te nie powodują zmiany ogólnego charakteru umowy.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, zamawiający:
1) nie może wprowadzać kolejnych zmian umowy w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy;
2) po dokonaniu zmiany umowy, zamieszcza ogłoszenie o zmianie umowy w Biuletynie Zamówień Publicznych lub przekazuje Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej.
4. Jeżeli umowa zawiera postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości cen, dopuszczalną wartość zmiany ceny, o której mowa w ust. 1 pkt 3 lit. c i pkt 4, lub dopuszczalną wartość zmiany umowy, o której mowa w ust. 2, ustala się w oparciu o zmienioną cenę.